Stres oksydacyjny
|
u |
Biologia, Medycyna
Stres oksydacyjny
|
u |
Biologia, Medycyna
Stres oksydacyjny, stres tlenowy, obciążenie tlenowe, występujący w komórkach żywego organizmu stan zaburzonej równowagi między antyoksydantami, czyli przeciwutleniaczami (np.: witamina C, witamina E, peroksydaza glutationu) a prooksydantami, czyli utleniaczami (np.: tiofenol - fenole, parakwat, oksydaza ksantynowa, oksydaza NADPH fagocytów) na rzecz prooksydantów.
Podczas stresu oksydacyjnego stacjonarne stężenia reaktywnych form tlenu (RFT) znacznie wzrastają. Przyczyną stresu oksydacyjnego mogą być: wzrost szybkości wytwarzania RFT, niedobory niskocząsteczkowych antyoksydantów, unieczynnienie niektórych enzymów o działaniu antyoksydacyjnym. Stres oksydacyjny ma charakter fizjologiczny (np. wskutek wysiłku fizycznego) lub patologiczny (np.: stany zapalne, reperfuzja po niedokrwieniu, starzenie się).
Budowa mitochondrium
Najważniejsze skutki stresu oksydacyjnego: inaktywacja niektórych białek, wzmożony katabolizm nukleotydów adeninowych, wzrost szybkości peroksydacji lipidów, uszkodzenie mitochondriów, obniżenie poziomu ATP i glutationu, zaburzenie wewnątrzkomórkowej homeostazy wapnia (Ca2+), zwiększenie przepuszczalności i depolaryzacja błony komórkowej (polaryzacja błony), uszkodzenie DNA (kwasy nukleinowe), rozpad krwinek czerwonych, zmiana własności antygenowych komórek.
Stres oksydacyjny występuje w tiopatogenezie wielu chorób m.in.: nowotworowych, zapaleń.
Stres oksydacyjny i wzrok
Promieniowanie ultrafioletowe; alergeny i lokalne odczyny zapalne, choroby infekcyjne, przewlekłe choroby zapalne, toksyczny dym tytoniowy, „niewolnicze” wielogodzinne wpatrywanie się w ekran telewizyjny, czy monitor komputera – to tylko niektóre przyczyny inicjujące stres oksydacyjny w oku! Stres oksydacyjny to atak wolnych rodników tlenowych – nadreaktywnych cząstek chemicznych, które, jak „gorące iskry” uszkadzają delikatne komórki oka. Jeśli wolnych rodników nie zneutralizują tzw. antyoksydanty – „straż przeciwpożarowa” oka – skutkiem może być przedwczesna degeneracja siatkówki oka i utrata ostrości widzenia.
Aby zobaczyć przedmiot – światło od niego odbite musi przejść przez źrenicę, soczewkę oka, ciało szkliste i zogniskować się na siatkówce oka. Siatkówka odbiera bodziec świetlny – strumień fotonów i przetwarza go na sygnał nerwowy – uświadamiany w mózgu, jako obraz przedmiotu. Szczególne znaczenie dla ostrości widzenia ma skupisko komórek siatkówki o średnicy około , mm wysoce wrażliwych na światło, zwane plamką żółtą oka, lub skrótowo plamką. Plamka dzięki swojej specyficznej budowie umożliwia tzw. centralne widzenie o najwyższej ostrości, jak też widzenie kolorów. W przypadku jej uszkodzenia, np. pod wpływem wolnych rodników może dość do zniszczenia komórek siatkówki, co zagraża utratą ostrości i zdolności widzenia.
Wlosy - przyczyny wypadania - nadmierna ilość wolnych rodników - stres oksydacyjny
Ayla Biolabs
Fizjologiczne wypadanie wlosów jest naturalnym zjawiskiem wystepujacym cyklicznie. W miejsce wlosa który wypada odrasta nowy. Jest to tak zwany cykl wlosowy, który przecietnie w ciagu zycia czlowieka powtarza sie od 20 do 40 razy. Na skórze glowy znajduje sie okolo 100 000 wlosów, a zywotnosc wlosa wynosi srednio 4 do 7 lat. Za norme przyjeto wypadanie wlosów do 80 dziennie. Z powyzszych danych wynika ze statystyczny czlowiek powinien miec pelne uwlosienie glowy do póznej starosci.
W praktyce w róznym wieku spotykamy sie z nadmiernym wypadaniem wlosów oraz lysieniem. Wplywaja na to czynniki endogenne i egzogenne. Glównym problemem jest utrata wlosów spowodowana przez czynniki egzogenne, dotyczy to okolo 70% osób. Czynniki endogenne to glownie uwarunkowane genetycznie zaburzenia hormonalne i metaboliczne. Z czynnikami egzogennymi stykamy sie w zyciu codziennym, zaliczamy do nich miedzy innymi: leki, srodki chemiczne, nieodpowiednia diete, kosmetyki, zanieczyszczenia atmosfery, promieniowanie sloneczne oraz stany napiecia emocjonalnego. Powoduja one uszkodzenie w róznym stopniu mieszków wlosowych, co prowadzi do nadmiernego wypadania wlosów oraz lysienia. U osób z genetycznie uwarunkowana sklonnoscia do lysienia dzialanie czynników egzogennych przyczynia sie do nasilenia choroby. Toksyczne dzialanie w/w czynników polega na wyzwalaniu w organizmie nadmiernej ilosci wolnych rodników tlenowych. Prowadzi to do tak zwanego stresu oksydacyjnego. W prawidlowo funkcjonujacej komórce istnieje tzw. równowaga prooksydacyjno-antyoksydacyjna (RPA). Zaburzenia tej równowagi zwiazane z nadmiarem wolnych rodników tlenowych nazywamy stresem oksydacyjnym.
Nadmiar wolnych rodników tlenowych dziala destrukcyjnie na komórki mieszka wlosowego powodujac uszkodzenie bialek blony komórkowej, wewnatrzkomórkowych bialek strukturalnych i enzymatycznych, oraz DNA. Tlen w postaci wolnorodnikowej reaguje z bialkami enzymatycznymi zmieniajac ich przestrzenna strukture, zmniejszajac ich aktywnosc lub calkowicie dezaktywujac. Reakcja tlenu aktywnego z bialkami strukturalnymi prowadzi do dyslokacji organelii, uszkodzenia membran co przyspiesza proces starzenia sie komórki. W zaleznosci od nasilenia procesów destrukcyjnych, wywolanych przez reaktywny tlen, nastepuje obnizenie aktywnosci, a nastepnie obumieranie komórek. Jezeli zbyt wiele komórek w mieszku wlosowym zaniknie, to traci on calkowicie zdolnosc tworzenia wlosów. Dlatego warto stosowac srodki przeciwdzialajace zniszczeniom spowodowanym przez wysoki poziom aktywnego tlenu w komórce.